Ik probeer jou zoveel mogelijk concrete inzichten te geven in hoe om te gaan met conflictscheidingen. In deze serie van 6 Blogs ga ik uit van de zes basisbehoeften van mensen in conflict. Deze aflevering gaat over de behoefte van Betekenis.
De Zes menselijke behoeften zijn trouwens geen Doelen, geen wensen. Het zijn die dingen waar mensen vanuit hun natuur behoefte aan hebben en wat hun gedrag daarmee voor een deel verklaard. We hebben allemaal dezelfde 6 menselijke behoeften. Maar voor ieder mens zijn verschillende behoeften het meest belangrijk. Als ik moeilijke gesprekken heb met mensen die in conflict zijn, komen deze menselijke behoeften sterk naar voren. Ik hoop dat je in dit Blog inzicht krijgt in wat voor invloed deze behoeften hebben zodat je meer vertrouwen krijgt in gesprekken met ouders in conflictscheiding.
De Zes Menselijke Behoeften zijn:
- Zekerheid
- Variatie
- Betekenis
- Liefde en Verbondenheid
- Groei
- Bijdrage en Helpen
Dit artikel is in uitgebreide vorm ook te beluisteren op de Houd Koers Podcast op bijvoorbeeld Spotify. Voor meer info klik hier
Betekenis. Iedereen heeft in meer of mindere mate behoefte aan betekenis. De behoefte om je speciaal te voelen, om je uniek te voelen, om niet vergeten te worden en belangrijk te zijn. Maar er zijn toch ook mensen die zeggen dat ze niet speciaal gevonden willen worden. Vooral Nederlanders hebben het motto, ‘doe maar normaal, dat is al gek genoeg.’ Bull-shit. Iedereen heeft de behoefte om uniek te zijn en belangrijk gevonden te worden.
Er zijn vele manieren op hoe je deze behoefte tegemoet kan komen. Mensen doen er alles aan om van Betekenis te zijn. En ook deze menselijke behoefte kan twee kanten uitschieten. De negatieve, waarbij mensen bijvoorbeeld alles afbreken in hun omgeving. Maar ook de positieve, waarbij mensen proberen te bouwen en te ontwikkelen aan iets en al hun zaligheid stoppen in een project. Trouwens, Welke kant denk jij dat het gemakkelijkst is? …….. Juist het afbreken of bekritiseren van alles in je omgeving is gemakkelijker en veel sneller. Het bouwen kost bloed, zweet en tranen en kost jouw emotioneel dus ook meer. Dit laatste is interessant. Waarom? Omdat ouders in conflictscheiding naar mijn mening niet anders meer kunnen dan afbreken. Zit daar de behoefte aan betekenis achter? Dat kunnen we uitpluizen in gesprekken met ouders. Daar kunnen we op bevragen, door steeds weer waarom-vragen te stellen.
Behoefte Betekenis zoeken in gesprek met ouders
Ik heb het volgende gesprek met twee ouders.
Ik zeg: “Waarom schreeuw je zo tegen moeder, vader?” Vader antwoord geprikkeld: “Omdat ik boos ben, dat zie je toch!” “Waarom ben je boos dan?” Waarop vader nog geïrriteerder reageert: “Is dat niet duidelijk? Deze moeder maakt mij kapot!!” Moeder: “Wat een belachelijk verhaal, weet je wat jij”….. Ik onderbreek moeder: “Wacht even moeder. Ik probeer te achterhalen bij vader wat er achter zijn boosheid zit.” Ik richt me weer tot vader. “Wat is dat dan kapot? Wat maakt zij kapot?” Moeder tussendoor: “Ik maak niks kapot, dat doe je zelf.” We verzoeken moeder even koffie te gaan halen, zodat zij even een time-out kan nemen, en vader ook daarmee.
Moeder vertrekt opgelucht. Vader relaxt iets meer nu dat moeder uit zicht is. Vader vervolgt: “Ze stuurt de kinderen niet meer naar toe.” “En waarom is dat kapotmakerij, vraag ik.” “Ja, als jij dat niet weet dan ben je een belabberde hulpverlener,” zegt vader. Dit is het monster van conflict wat spreekt. Hier moet je dus doorheen kunnen kijken en spreken. Het monster maakt dat vader persoonlijk wordt. Echter laat je niet afleiden. Je missie is de ‘Betekenis‘ zoeken achter de boosheid van vader. Ik vervolg: “Ik denk het te weten, maar check het bij jou.” Vader: “Ik maak niets mee in het leven van de kinderen, geen rapporten, school nodigt mij niet uit omdat dit via moeder gaat, zie niet hoe ze leren fietsen, kan niet naar de zwemles.” Vader laat nu tranen zien. “Dus als ik het goed begrijp zit achter de boosheid die we nu zien dat je als vader gezien wil worden en je van betekenis wil zijn voor de kinderen?” “Juist ja”, zegt vader.
In de vervolggesprekken met deze ouders samen hebben we elke boosheid van vader, die moeder als zeer lastig ervaarde, betiteld als zorgen van een vader, en zijn gemis van het leven van de kinderen. Aan de buitenkant ziet het dit gemis er uit als boosheid. Maar van binnen voelt het als niet meer van ‘betekenis’ zijn voor de kinderen. Dit ging op het maffe af in de gesprekken. Elke keer als vader zijn stem verhoogde of begon te schreeuwen en boos werd, benoemde wij dit als ‘de vader spreekt zich uit.’ Na een aantal gesprekken kon moeder, nadat dit talloze keren was gebeurd, zelf beter omgaan met ‘boosheid’ van vader.
En natuurlijk ben je er dan nog niet. Want boosheid en schreeuwen zijn nu niet de meest handige communicatieve vaardigheden in een al beladen gesprek. Maar het onderzoeken van de onderliggende ouderlijke emotie (lees ook: Menselijke Behoefte) maakt het perspectief van zo’n gesprek totaal anders.
7 Inzichten over de behoefte ‘Betekenis’ bij Conflictscheiding
- Voelt de ouder zich belangrijk genoeg? En wat wil een ouder dan betekenen voor het kind? Ben daar nieuwsgierig naar. Waardoor je een voorbeeld bent voor de andere ouder die er mogelijk bij zit in het gesprek, maar ook als je individueel spreekt met de ouder. Een basale nieuwsgierigheid naar de ouderlijke emotie achter gedrag is helpend in zulke gesprekken. Maar het vraagt ook regie op eigen emoties als hulpverlener. Laat je niet misleiden door dat monster van conflict.
- Voel je je aan de kant geschoven door de andere ouder of door het kind? Hoe ga je daarmee om? Mag jullie kind een ouder ontwijken? Of gaan jullie hierin opvoeden?
- Conflict zorgt ervoor dat je er sterk voor gaat om Betekenis te krijgen: jouw visie, jouw zorg, jouw ouderrol, ‘het belang van de kinderen’. Het kind raakt echter uit vizier…… Het belang van het kind, is de ontwikkeling van het kind. En niet dat jij persé omgang hebt met je kind. Maar wat levert het ’t kind op, als het omgang met je heeft. Daar gaat het over. Daar zit de betekenis voor het kind.
- Het volgende kan je benoemen naar ouders: ‘Als je van Betekenis wil zijn kun je bouwen of slopen. Slopen is gemakkelijker met een sneller effect. Bouwen is moeilijker en gaat langzaam, en voelt als tijd verdoen… Maar levert het meeste op! Dit weten kinderen zelf al vanaf jonge leeftijd. Kinderen mogen de ruzie niet voorop zetten om van Betekenis te zijn in de maatschappij. Als het kind op school ruzie heeft, wat zegt de juf dan? Kom eens even bij mij. Wat is er gebeurd? Schud elkaar de hand en nu zand erover. Maar waarom hoeven papa en mama dat dan niet? Welk wereldbeeld krijgt een kind dan?
- Het vijfde punt is dat kinderen dus ook van betekenis willen zijn. En in talloze gesprekken met kinderen komt steeds weer naar voren dat kinderen zich minder belangrijk (van betekenis) voelen omdat pap en mam vechten over zaken die mij helemaal niet aangaan. Het gaat niet meer over mij, maar over spullen, geld, recht op omgang. Maar waar sta ik? Hoe belangrijk vinden jullie mij?
- De behoefte aan betekenis kan erg zuur worden als het omslaat naar vergelding. “Als je mij niet ziet als ouder, dan zal je het weten ook, dan zal ik iets doen waardoor je mij gaat zien. Deze overtuiging bij ouders in conflict kan voor nare situaties zorgen. Het kwaad spreken naar het kind over de andere ouder, het kind bij je houden ondanks omgangsregeling, bij elk gesprek de beuk erin en niet meer open staan voor de wereld van de ander. Negatieve acties leveren namelijk sneller betekenis op dan positieve. Dat is waarom we altijd geweld in de wereld zullen blijven hebben. Omdat het gewoonweg simpeler en sneller Betekenis oplevert. Denk maar eens aan de criminaliteit in achterstandswijken. Waarom zijn die cijfers hoog? Omdat de mensen in achterstand zich minder betekenisvol voelen maar met een pistool in de hand plotseling een 10 scoren op Betekenis. En juist omdat geweld snelle betekenis oplevert zijn conflictscheidingen mede ook zo’n moeilijke problematiek.
- Dit laatste punt geldt trouwens ook voor kinderen. Gedragsproblematiek bij kinderen tijdens conflictscheiding heeft bijna altijd te maken met de zoektocht van het kind naar betekenis bij een ouder of beide ouders. Martine Delfos noemde dit ooit de Stoornis van Divorcia. Er is in wezen niets aan de hand van het kind, enkel de zoektocht naar de liefde van beide ouders en rust in het conflict tussen ouders. Dan voelt het kind zich weer van betekenis.
Verankering aan het Conflict
Inmiddels heb ik 3 van de 6 menselijke behoeften behandeld. Zie het Blogoverzicht voor de andere behoeften. Maar ik wil nu al een belangrijk inzicht met je delen over deze menselijke behoeften. En dat is het volgende.
Als je drie of meer negatief gelabelde behoeften ziet bij mensen die in conflict zijn, dan is deze persoon verankerd aan het conflict.
Dit betekent dus dat iemand zoveel aan zijn menselijke behoeften tegemoet komt binnen het conflict, dat diegene dus niet anders meer kan op dit moment. Dat is dus NIET een ouder die je met de andere ouder in een kamer moet zetten. Deze ouder zal eerst moeten gaan beseffen dat zij/hij verankerd is aan het conflict. Hier zie ik vaak traumatische ervaringen als basis voor deze verankering.
Een voorbeeld is hiervan is een moeder die enerzijds tegemoet komt aan de behoefte van 1. Zekerheid, omdat ze constant bewijzen aan het zoeken is dat vader niet deugd; door het maken van video-en geluidsopnamen bijvoorbeeld. Maar deze zelfde moeder is zo sterk bezig met dat vader de kinderen niet verzorgd, zoals zij dat wel doet dat zij niet meer kan open staan voor de positieve 2. Variatie tussen een vader en moeder. Dit is de tweede menselijke behoefte die zij negatief labelt. Als dan ook nog speelt dat deze moeder de 3. Betekenis van vader niet meer ziet in het leven van de kinderen, is er sprake van verankering aan het conflict. Dit zijn mensen die zelf merken dat het niet altijd klopt wat ze zeggen, maar gewoonweg niet meer anders kunnen vanuit de negatieve verankering. We kunnen stellen dat hier een therapeutisch kader nodig is om hier uit te geraken. Maar dit is lastig, want dan moet je eerst erkennen dat jij zelf een probleem hebt. Dit kan bij hoog-conflict niet waar de veronderstelde veroorzaker bij zit, de andere ouder.
Mail me gerust over een onderwerp waar je vragen over hebt op info@houdkoers.nl, en dan bekijk ik of ik je vraag terug kan laten komen in een Blog of Podcast aflevering. Meer doen met deze informatie? Dan is coaching wellicht iets voor jou of jouw team.